Thời tiết chuyển lạnh là điều kiện phát triển mạnh các bệnh đường hô hấp. Nhiều bệnh lý đường hô hấp nguy hiểm gây ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe và gây ra những khó chịu làm suy giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Vì sao đường hô hấp dễ bị tổn thương khi thời tiết chuyển lạnh?
Đường hô hấp bao gồm đường hô hấp trên (gồm mũi, hầu, họng, xoang và thanh quản) và đường hô hấp dưới (gồm khí quản, phế quản, tiểu phế quản và phổi). Đường hô hấp bị tổn thương khi tiếp xúc với vi khuẩn, virus gây bệnh dẫn tới các triệu chứng đau đầu, ngạt mũi, chảy dịch nước mũi, rát họng, hắt hơi. Điều này thường xảy ra khi thời tiết giao mùa chuyển lạnh là do:
– Khi nhiệt độ giảm kéo theo là độ ẩm giảm khiến cho hệ miễn dịch suy yếu. Thời tiết khô lạnh khiến làn da, mắt, phổi, màng nhầy trong mũi cũng bị khô dẫn tới chức năng “phòng thủ” của hệ miễn dịch suy giảm. Từ đó cơ thể sẽ dễ bị vi khuẩn, virus tấn công.
– Thời tiết vào mùa đông lạnh, thiếu ánh nắng mặt trời là điều kiện vi sinh vật phát triển và hoạt động mạnh. Thêm nữa, trời lạnh nên mọi người thường có xu hướng chỉ ở trong nhà, đóng cửa. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho các loại vi sinh vật sinh sôi, tấn công cơ thể và gây bệnh.
– Hít thở không khí lạnh dẫn tới hẹp mạch máu ở đường hô hấp trên để bảo toàn nhiệt. Điều này khiến cho tế bào bạch cầu khó tiếp cận màng nhầy, do đó cơ thể bị suy giảm khả năng chống lại vi khuẩn.
Một số bệnh thường gặp
Viêm mũi dị ứng
Là tình trạng phản ứng của niêm mạc mũi với các tác nhân gây dị ứng. Vào mùa Đông – Xuân, bệnh xảy ra chủ yếu tác do phấn hoa phát tán nhiều trong không khí, gây nên những biểu hiện ngạt mũi liên tục, chảy mũi dịch trong loãng, ngứa mũi, hắt hơi thành tràng dài, có thể kèm theo ngứa mắt – chảy nước mắt. Có trường hợp ngạt mũi kéo dài khiến người bệnh phải thở qua miệng, kéo theo khô họng, ho khan, ảnh hưởng đến sinh hoạt.
Người bệnh viêm mũi dị ứng cần tránh đến những nơi trồng nhiều hoa, ra ngoài lúc sáng sớm, nếu có thì phải đeo khẩu trang.
Viêm mũi họng cấp
Người bệnh có các biểu hiện của viêm đường hô hấp trên cấp tính như chảy mũi, ho, đau rát họng, có thể kèm sốt, đau đầu…mà dân gian hay gọi là cảm lạnh. Phần lớn tác nhân gây bệnh là do virus (hay gặp virus cúm, Adenovirus…), ngoài ra có thể do vi khuẩn, do dị ứng, kích ứng đường hô hấp với khói bụi hoặc hóa chất. Bệnh lây nhiễm trực tiếp từ người bệnh sang người lành thông qua các giọt bắn nhỏ có chứa virus, vi khuẩn khi nói chuyện, ho, hắt hơi.
Thông thường, viêm mũi họng cấp do virus có thể tiến triển tốt lên sau 3 ngày mà không điều trị gì nếu sức đề kháng tốt. Tuy nhiên nếu triệu chứng kéo dài hoặc có dấu hiệu bội nhiễm (sốt tăng lên, có sự thay đổi màu sắc dịch mũi, ho đờm…) có thể chuyển sang viêm mũi xoang cấp mủ, viêm Amidan cấp, viêm tai giữa cấp, viêm phế quản cấp… thì người bệnh nên đi khám để được Bác sĩ tư vấn hướng điều trị cụ thể.
Thủy đậu, Sởi, Rubella
Thủy đậu là bệnh do virus Varicella Zoster, bệnh Sởi do virus sởi (Polynosa morbillorum), bệnh Rubella (hay còn gọi là sởi Đức do virus Rubella) lây qua đường hô hấp khi hít phải những giọt nước từ dịch mũi hoặc ho của người bệnh.
Sau thời gian ủ bệnh, bệnh biểu hiện với các triệu chứng viêm đường hô hấp trên (chảy mũi, ho, đau họng, sốt…) kèm theo mệt mỏi, đau đầu, hạch cổ sưng đau, ngoài da xuất hiện các nốt tròn nhỏ, ngứa, tiến triển thành mụn nước, bọng nước hoặc nổi ban đỏ. Các nốt, ban này sẽ mọc từ vùng đầu mặt cổ rồi rải rác toàn thân. Bệnh thường lành tính và có thể khỏi sau 5-10 ngày, nhưng nếu không được theo dõi sát có thể gây nhiễm trùng để lại sẹo ngoài da và các biến chứng nguy hiểm về thần kinh, tim mạch, thị giác…
Cách phòng tránh
Để chủ động phòng tránh dịch bệnh mùa đông xuân, mọi người cần chú ý thực hiện các biện pháp nâng cao sức khỏe, phòng chống dịch bệnh bằng một số biện pháp như sau:
– Tiêm chủng đầy đủ các loại vaccine phòng bệnh theo đúng lịch;
– Giữ vệ sinh môi trường sinh hoạt thông thoáng, sạch sẽ; khi ra ngoài nên đeo khẩu trang, hạn chế đến nơi đông người, tránh tiếp xúc với những người đang có dấu hiệu bị các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp;
– Giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ, vệ sinh thân thể cho trẻ, hướng dẫn trẻ rửa tay với xà phòng đúng cách.
– Giữ ấm cơ thể khi thời tiết lạnh, đặc biệt với trẻ em khi ra ngoài, nhất là các vị trí quan trọng như đầu, cổ, ngực, bàn chân, bàn tay; chú ý không nên mặc quá nhiều áo cho trẻ vì có thể làm trẻ bị toát mồ hôi và ngấm ngược lại vào cơ thể làm cho trẻ bị cảm lạnh, sốt cao.
– Bảo đảm an toàn thực phẩm, chế độ dinh dưỡng đầy đủ: cho trẻ ăn uống đủ chất, nhiều hoa quả để tăng cường vitamin, nâng cao sức đề kháng.
– Khi có các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh, người bệnh đến các cơ sở y tế để được được khám, tư vấn và điều trị kịp thời, tránh tự ý điều trị tại nhà khiến bệnh nặng hơn
